Het zaaizaadlaboratorium van de NAK is geaccrediteerd door de ISTA (International Seed Testing Association). Dit houdt in dat het laboratorium werkt volgens internationaal geaccepteerde methoden en dat er een ISTA-certificaat bij een monster afgegeven mag worden. Indien u een monster op wilt sturen voor onderzoek kunt u op het aanvraagformulier Aanvraag formulier zaaizaadonderzoek downloaden bij Formulieren.
U kunt de volgende onderzoeken afnemen:
Met behulp van de ovenmethode en een elektronische methode op basis van de NIR-technologie wordt het vochtgehalte van een monster bepaald.
Het laboratorium beschikt over een eigen schoningsafdeling. Op deze afdeling kunnen kleine partijen zaad geschoond worden met miniatuur schoningsmachines, zoals de clipper, met bovenzeef, grondzeef en wind en de trieur, waarmee een variatie aan onzuiverheden uit de partij kan worden geschoond.
Voorafgaand aan het proces worden zwenkgrassen en beemdgrassen gewreven om de dubbele zaden uit elkaar te halen. Op de bovenzeef blijven de grove delen uit het monster liggen, vaak strodelen. Op de grondzeef blijven de fijnere delen liggen, maar dit is vaak wel zwaarder materiaal, zoals zand/grond. De windfractie bevat het lichte kaf wat d.m.v. lucht uit het monster geblazen wordt. De trieur fractie bevat de ronde delen, vaak zand en onkruiden, die door middel van een trieurmantel uit het schone zaad verwijderd wordt.
Voorafgaand aan het zuiverheid onderzoek wordt van het inzendmonster een werkmonster gemaakt. Hierna wordt het werkmonster verdeeld in 4 fracties: zuiver zaad, onschadelijke onzuiverheid (kaf, zaadresten, zand, schimmelstructuren), cultuurzaden en onkruidzaden. De andere zaden worden gedetermineerd en benoemd met hun wetenschappelijke Latijnse naam. De fracties worden gewogen en het percentage wordt berekend.
Bij het onderzoek naar bijzondere zuiverheid op andere cultuur- en/of onkruidzaden wordt een groter werkmonster genomen, zoals vastgelegd in de regelgeving (ISTA- of NAK-aanwijzingen).
Voor haver en tarwe wordt de raszuiverheid bepaald met behulp van UV-licht (haver) en natroloog (NAOH) (tarwe). Er wordt gekeken naar afwijkende korrelkleuren.
De bepaling wordt uitgevoerd aan het gehele zuiverheid monster of aan 8 x 100 zaden uit het gezuiverde monster. Hieruit wordt berekend hoeveel 1000 zaden wegen.
Het kiemkrachtonderzoek wordt altijd uitgevoerd op zuiver zaad, het monster moet dus altijd zuiver gemaakt worden door ons laboratorium.
De kiemkracht wordt bepaald onder optimale omstandigheden per zaadsoort. Hiervoor worden de ISTA-methoden gebruikt. Het aantal normale kiemplanten bepaalt het kiemkrachtpercentage. De eerste telling van een onderzoek geeft de kiemsnelheid aan, de laatste telling geeft het uiteindelijke kiemresultaat. Per zaadsoort verschilt het aantal tellingen.
De uitslag van het kiemkrachtonderzoek geeft een onderverdeling in de volgende categorieën: normale planten, abnormale planten, gezonde niet gekiemde zaden, rotte zaden en harde zaden.
U kunt bij ons kiezen uit verschillende opties voor het kiemkrachtonderzoek:
Het gezondheidsonderzoek gaat vooral om het aantonen van schimmels die op het zaad kunnen voorkomen. Deze kiemschimmels kunnen een negatieve invloed hebben op de kieming van het zaad. Het gezondheidsonderzoek in granen is met ingang van het seizoen 2024/25 komen te vervallen.
Bij dit onderzoek wordt de levensvatbaarheid van de embryo’s in het zaad bepaald. Het geeft een indicatie of het zaad levensvatbaar is en daarmee de mogelijkheid heeft om uit te groeien tot een kiemplant.
Twijfelt u aan het onderzoeksresultaat van het vochtgehalte, het zuiverheidspercentage of het kiemkrachtpercentage, dan heeft u de mogelijkheid om schriftelijk een appèlonderzoek aan te vragen. Vraag dit aan binnen één maand na de verstrekkingsdatum van de uitslag.
Als alle aangevraagde onderzoeken afgerond zijn, dan wordt de uitslag aangemaakt. U ontvangt altijd een NAK-uitslag en op verzoek kan een ISTA-attest afgegeven worden.
Een ISTA-attest kan in twee varianten worden aangevraagd. Voor het oranje ISTA-attest moet de bemonstering ook volgens ISTA-methodiek uitgevoerd zijn en moet u gekozen hebben voor een kiemkrachtonderzoek op 400 zaden. Voor het blauwe ISTA-attest mag u zelf de bemonstering uitvoeren.
| Processtap | Doorlooptijd *) | Opmerking |
| Monsterontvangst | Binnen 2 werkdagen | Mits alle benodigde gegevens correct aangeleverd zijn |
| Vocht | Binnen 1 werkdag na monsterontvangst | |
| Schoning | Binnen 5 werkdagen na monsterontvangst | |
| Zuiverheid, bijzondere zuiverheid, 1000 korrel gewicht | Binnen 5 werkdagen na monsterontvangst | Behalve als er een aanvraag voor schoning aan vooraf gaat |
| Raszuiverheid | Binnen 5 werkdagen na monsterontvangst | |
| Kiemkracht instrooien | Binnen 7 werkdagen na monsterontvangst | Behalve als er een aanvraag voor schoning aan vooraf gaat |
| Kiemkracht beoordelen | Afhankelijk van de methode, is per zaadsoort verschillend | |
| Gezondheid instrooien | Binnen 5 werkdagen na monsterontvangst | |
| Gezondheid beoordelen | Afhankelijk van de methode, is per zaadsoort verschillend |
Als alle aangevraagde onderzoeken afgerond zijn, dan wordt de uitslag aangemaakt. U ontvangt altijd een NAK-uitslag en op verzoek kan een ISTA-attest afgegeven worden.
Een ISTA-attest kan in twee varianten worden aangevraagd. Voor het oranje ISTA-attest moet de bemonstering ook volgens ISTA-methodiek uitgevoerd zijn en moet u gekozen hebben voor een kiemkrachtonderzoek op 400 zaden. Voor het blauwe ISTA-attest mag u zelf de bemonstering uitvoeren.
Onze tarieven zijn gebaseerd op reguliere monsters. Indien het analyseren van uw monster veel bewerkelijker is dan normaal, bijvoorbeeld doordat de schoning meer tijd kost, dan zullen wij contact met u opnemen over de meerkosten.
De inzendmonsters moeten van een bepaald minimum gewicht zijn zoals voorgeschreven in tabel 2C van hoofdstuk 2 van de ISTA-regels en zodanig verpakt zijn dat er geen vermenging met andere monsters kan ontstaan en dat er geen chemische stoffen en/of zaden aan de buitenkant van het monster aanwezig zijn.
Minimale gewichten inzendmonster voor certificering:
Kiemkracht en zuiverheid
| Soort | Gewicht in g |
| Granen, erwten, bonen en zonnebloem | 1.000 |
| Zaden ter grootte van of > tarwekorrel | 1.000 |
| Zaden < tarwekorrel | 500 |
| Lijnzaad | 500 |
Vocht: minimaal 100 gram in dampdichte verpakking
Ieder monster moet samen met een volledig ingevuld aanvraagformulier aangeleverd worden. Dit formulier en uitleg over het invullen ervan vindt u hier. Om te zorgen dat de kwaliteit van het inzendmonster goed blijft, adviseren wij u om uw monster(s) te verpakken in luchtdoorlatende zakken.
Vochtmonsters dienen verpakt te zijn in een dampdichte verpakking waar zoveel mogelijk lucht uit is. Vochtmonsters dienen gescheiden van inzendmonsters voor overige onderzoeken verpakt te worden.
Monsterzakken zijn beschikbaar bij Logistiek van de NAK. U kunt ook een eigen monsterzak gebruiken mits deze aan bovenstaande criteria voldoet.
Monsters die niet juist zijn verpakt of niet voorzien zijn van een aanvraagformulier kunnen wij niet in behandeling nemen en worden vernietigd of op uw kosten geretourneerd.
Voor monsters die van buiten Nederland komen, geldt dat u zelf verantwoordelijk bent voor de benodigde import documenten voor de douane en u dat u zelf als afzender zichtbaar dient te zijn op het pakket.