Wratziekte bij aardappelen wordt veroorzaakt door de schimmel Synchytrium endobioticum. In ons land komt de ziekte voor in Noordoost en Zuidoost Nederland.

Bij vondsten van symptomen in het veld (woekeringen op knollen), wordt dat perceel besmet verklaard en mogen op dit perceel 20 jaar lang geen aardappelen worden verbouwd. Het is bekend dat de schimmel wel 30 tot 40 jaar kan overleven in de grond. In Nederland komen van deze schimmel 4 verschillende fysio’s voor.

De NVWA neemt maatregelen als wratziekte bij aardappelen is vastgesteld. Dat doen we om verspreiding van dit schadelijk organisme te voorkomen. Bijvoorbeeld met teeltverboden voor voortkwekingsmateriaal op het besmette veld en de verplichting om resistente aardappelrassen te telen op de bufferzones (binnen hetzelfde bedrijf). In een groot gebied rond besmette percelen mogen ook rassen worden geteeld die niet volledig resistent zijn.

Bijna overal ter wereld is wratziekte een zogeheten quarantaineziekte, waarvoor strenge wettelijke regels gelden. Percelen die eenmaal besmet zijn met wratziekte, kunnen langdurig besmet blijven. De ziekte is bedreigend voor de aardappelteelt. Teelt van voortkwekingsmateriaal zoals bloembollen, bomen en vaste planten is op percelen die besmet zijn niet toegestaan. Het teeltvoorschrift moet verspreiding van en besmetting met wratziekte voorkomen, door in een groot gebied rondom besmette percelen alleen aardappelrassen toe te staan met een bepaalde minimale resistentie tegen het betreffende wratziektefysio. Belangrijk is om belemmering van de export van voortkwekingsmateriaal te voorkomen.

De preventie- en kerngebieden wratziekte zijn aangegeven op de kaarten die de bijlage(n) vormen bij de Regeling plantgezondheid (wettelijke voorschriften bestrijding van wratziekte).
Aan de gebieden in deze viewer kunnen geen rechten worden ontleend; de kaarten die opgenomen zijn in de Regeling plantgezondheid zijn altijd leidend.

Regelgeving wratziekte

De schimmel Synchytrium endobioticum is vermeld als schadelijk organisme in de EU Fytorichtlijn (Richtlijn 2000/29/EG).

Een schadelijk organisme wordt ook wel ‘quarantaine organisme’ genoemd en dat betekent dat de introductie en verspreiding van het organisme moet worden voorkomen. De partijen waarvan is aangetoond dat deze besmet zijn, moeten worden vernietigd.

Naast de vermelding van deze schimmel als quarantaine organisme worden er in de Fytorichtlijn ook eisen gesteld aan de teelt van aardappelen met betrekking tot wratziekte en een aantal andere schadelijke organismen.

In artikel 18 van bijlage IV A II van Richtlijn 2000/29/EG zijn eisen geformuleerd die van toepassing zijn bij de teelt en in het verkeer brengen van aardappelen in de Europese Unie.

Voor het in het verkeer brengen van zowel poot- als consumptieaardappelen geldt de eis dat aan de ‘communautaire eisen inzake de bestrijding van Synchytrium endobioticum (Schilbersky) Percival’ is voldaan. Ook voor de teelt van andere planten (voortkwekingsmateriaal) geldt dat de productieplaats vrij moet zijn van wratziekte.

Voldoen aan de ‘communautaire voorschriften’ betekent dat aan de EU bestrijdingsrichtlijn voor wratziekte 69/464/EEG moet zijn voldaan.

Gebieden waar teeltvoorschriften en/of beperkingen voor de teelt van aardappelen van toepassing zijn vielen voorheen onder de regelgeving (‘Teeltvoorschriften’) van het Productschap Akkerbouw (verordening wratziekte 2008) Sinds het opheffen van de productschappen is deze regelgeving opgenomen in de Regeling plantgezondheid. Op de pagina Teeltvoorschriften Akkerbouw en Tuinbouw – wratziekte vindt u het volledige dossier.

Bestrijdingsrichtlijn wratziekte

Wratziekte is een door de schimmel Synchytrium endobioticum veroorzaakte ziekte in aardappel. Het is een grondgebonden ziekte, die vele jaren in de grond kan overleven.

De bestrijdingsrichtlijn voor wratziekte dateert uit 1969 en is daarmee de oudste richtlijn die nog van kracht is. Ten opzichte van de andere bestrijdingsrichtlijnen is deze richtlijn minder gedetailleerd en beperkt van omvang. Deze richtlijn staat op de nominatie voor herziening.

Richtlijn 69/464/EEG: van de Raad van 8 december 1969 betreffende de bestrijding van de wratziekte.

Nederlandse wetgeving

In de Nederlandse wetgeving is de richtlijn geïmplementeerd in Het besluit bestrijding wratziekte 1973. Raadpleeg voor de beleidsregels van de NVWA het informatieblad Wratziekte.